प्राचीन संस्कृत साहित्ये वर्णव्यवस्था

Abstract

उनिषदि जातिव्यवस्था नास्ति। तत्र अनुशासनशीलानां संस्कारशीलानां गुणधर्मपालकानां मनुष्यशरीरधारिणां जीवानां परब्रह्मणः प्राप्तये नितरामुपाय प्रदर्शितः। इयं जातिव्यवस्था कुतः प्रारम्भोऽभूत्? इति प्रश्ने यदा जम्बूद्वीपे ज्ञानपरम्परोन्नता आसन् तदा इयम्व्यवस्थानासीत्। वैदेशिकानां प्रवेशात् व्यवस्थायाः प्रारम्भो जातः। अत्र स्वेच्छायामाचारवन्तः तेषां यौवनानां अनुप्रवेशात् भारतीयानाम् आत्मरक्षणार्थं संस्कृतिसंरक्षणाय सन्ततिरक्षणाय परिवारे नैकाः नियमकालिका व्यवस्था प्रदर्शिताः। प्राचीनवैदिकपरम्परायाम् एव नास्ति निश्चप्रचम्।